กรมที่ดินเร่งแก้ปัญหาที่ดินรุกล้ำ แจงแนวทางปฏิบัติใหม่เพื่อคุ้มครองสิทธิประชาชน — วันนี้ (26 ต.ค. 2568) ที่ศูนย์ราชการ แจ้งวัฒนะ คุณชยาวุธ จันทร อธิบดีกรมที่ดิน แถลงมาตรการเชิงปฏิบัติใหม่เพื่อลดปัญหาที่ดินรุกล้ำและปกป้องสิทธิผู้เช่า ตามกรอบกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
ในแถลงการณ์ อธิบดีระบุว่า กรมที่ดินจะจัดตั้งคณะปฏิบัติการเฉพาะกิจร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อเร่งตรวจสอบกรณีที่มีข้อมูลการรุกล้ำนับตั้งแต่ที่ดินว่างเปล่าไปจนถึงพื้นที่มีสิ่งปลูกสร้าง โดยแนวทางสำคัญประกอบด้วย การปรับปรุงระบบฐานข้อมูลที่ดินให้เป็นดิจิทัลแบบบูรณาการ การกำหนดขั้นตอนตรวจสอบแนวเขตและเอกสารสิทธิ์ที่ชัดเจนขึ้น และการเปิดช่องทางรับเรื่องร้องเรียนออนไลน์พร้อมรับเรื่องเชิงเร่งด่วนภายใน 30 วันทำการ
หนึ่งในประเด็นที่กรมที่ดินให้ความสำคัญคือการคุ้มครองสิทธิของผู้เช่าตาม พ.ร.บ. การเช่าอสังหาริมทรัพย์ฯ อธิบดีกล่าวว่า ในกรณีที่มีข้อพิพาทเกี่ยวกับการรุกล้ำนั้น หากมีผู้เช่าเดิมอยู่ในพื้นที่ กรมฯ จะพิจารณามาตรการชั่วคราวเพื่อคุ้มครองสิทธิผู้เช่าจนกว่าคดีหรือข้อพิพาทจะได้รับการพิจารณาอย่างเป็นธรรม โดยเน้นการใช้วิธีการไกล่เกลี่ยและเจรจาเป็นหลัก พร้อมกับแนะนำให้ผู้เช่ารวบรวมสัญญาเช่า ใบเสร็จค่าตอบแทนการเช่า และหลักฐานการอยู่อาศัยเพื่อใช้ประกอบการพิจารณา
รายละเอียดมาตรการปฏิบัติใหม่ที่แถลงมีทั้ง:
- การออกระเบียบให้สำนักงานที่ดินทุกแห่งเร่งตรวจสอบความสอดคล้องของเอกสารสิทธิ์ก่อนออกหนังสือสำคัญใหม่หรือการโอนที่ดิน
- การติดตั้งระบบสำรวจและภาพถ่ายดาวเทียมเพื่อตรวจจับการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินเชิงพื้นที่แบบเรียลไทม์
- การกำหนดขั้นตอนฉุกเฉินสำหรับผู้เช่าที่ถูกผลักดันออกจากที่เช่า โดยห้ามเจ้าของที่ดินหรือผู้ที่อ้างสิทธิ์ดำเนินการรื้อถอนหรือขับไล่โดยพลการก่อนมีคำสั่งศาลหรือคำสรุปการไกล่เกลี่ย
- การเปิดช่องทางรับคำร้องเรียนที่ศูนย์บริการกรมที่ดินภายในศูนย์ราชการ แจ้งวัฒนะ และผ่านระบบออนไลน์
อธิบดีกล่าวเพิ่มเติมว่า มาตรการดังกล่าวจะนำไปทดลองในพื้นที่นำร่อง 5 จังหวัดเป็นเวลา 90 วันเพื่อปรับปรุงกระบวนการและแก้ไขปัญหาที่พบก่อนขยายผลทั่วประเทศ กรมที่ดินตั้งเป้าว่าจะลดกรณีการรุกล้ำซ้ำซ้อนและเร่งรัดการเคลียร์คดีที่เกี่ยวข้องให้เร็วขึ้น
กรณีคำถามที่พบบ่อย “กรมที่ดิน ทำอะไร” ในแถลงครั้งนี้ กรมที่ดินชี้แจงบทบาทหลักได้แก่ การออกและจดทะเบียนสิทธิในที่ดิน การสำรวจและปักเขตที่ดิน การให้ข้อมูลด้านที่ดินแก่ประชาชน การแก้ไขปัญหาข้อพิพาทบางประเภท รวมถึงการทำงานร่วมกับหน่วยงานอื่นเพื่อกำกับดูแลการใช้ที่ดินให้เป็นไปตามกฎหมาย
ผลกระทบต่อประชาชนและการทำธุรกรรมที่ดิน
กรมที่ดินเตือนว่าในช่วงปรับปรุงระบบและทดสอบแนวปฏิบัติใหม่ ประชาชนอาจพบขั้นตอนการตรวจสอบที่เข้มงวดขึ้น เช่น ระยะเวลาการอนุมัติคำขอจดทะเบียนหรือโอนที่ดินอาจยาวขึ้นชั่วคราว ขณะที่ผู้เช่าจะได้รับการคุ้มครองชั่วคราวจากการถูกขับไล่โดยพลการหากมีการยื่นคำร้องต่อกรมที่ดินหรือศาล
คำแนะนำสำหรับผู้เช่าและเจ้าของที่ดิน
- ผู้เช่า: เก็บหลักฐานการเช่าให้ครบถ้วน เช่น สัญญาเช่า ใบเสร็จชำระค่าเช่า รูปถ่ายหลักฐานการอยู่อาศัย และลงทะเบียนสัญญาเช่าหากเป็นไปได้
- เจ้าของที่ดิน: ดำเนินการตรวจสอบเอกสารสิทธิ์และแนวเขตก่อนเรียกร้องสิทธิหรือดำเนินการใดๆ และปฏิบัติตามขั้นตอนทางกฎหมายหากมีข้อพิพาท
นอกจากนี้ กรมที่ดินแจ้งว่าจะจัดเวทีรับฟังความเห็นสาธารณะเกี่ยวกับร่างแนวปฏิบัติดังกล่าวภายใน 60 วันข้างหน้าเพื่อเปิดโอกาสให้ภาคประชาชน ภาคธุรกิจ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเสนอความเห็นก่อนประกาศใช้อย่างเป็นทางการ
สำหรับผู้ที่ต้องการสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมหรือยื่นเรื่องร้องเรียน สามารถติดต่อศูนย์บริการกรมที่ดิน ณ ศูนย์ราชการ แจ้งวัฒนะ หรือใช้ช่องทางออนไลน์ของกรมที่ดินที่ประกาศในเว็บไซต์ของกรมฯ
สรุป: แนวปฏิบัติใหม่ของกรมที่ดินภายใต้การนำของคุณชยาวุธ จันทร มุ่งเน้นการป้องกันและตรวจจับการรุกล้ำที่ดินด้วยเทคโนโลยี การคุ้มครองสิทธิผู้เช่าตามกรอบ พ.ร.บ. การเช่าอสังหาริมทรัพย์ฯ และการยกระดับกระบวนการตรวจสอบเอกสารสิทธิ์ เพื่อลดข้อพิพาทและสร้างความชัดเจนให้กับการทำธุรกรรมที่ดินในระยะยาว
